We hebben geen kennisballon voor communicatie afgebeeld op de omslag, maar taal en symbolen komen wel voor in de onderstaande afbeelding
Waarom ontbreekt de kennisballon Communicatie op de omslag? Omdat taal een vereenvoudigingslaag is bovenop de opdeling van de werkelijkheid. Het is een extra laag die inzicht verlangt in de vier andere kennisballonnen. Zonder begrip van de werkelijkheid blijft taal een nietszeggende of onbegrepen toverformule. Eerst begrijpen we de wereld; pas daarna verspreiden we onze kennis naar anderen via symbolen, taal en formules.
Volgens de leertheorie van Piaget gaat waarneming en het plaatsen hiervan in de beschouwingshiërarchie, vooraf aan het onder woorden brengen van begrippen. Ontdekken, begrijpen en voorspellen belangrijker zijn daarom belangrijker woordvorming. Begrip vormt de basis; taal en woordvorming volgen daarna. Hersenonderzoek bevestigt dat abstract en complex redeneren losstaat van natuurlijke taal in het volwassen brein.12-1John Philip Coetzee, Micah A. Johnson, Allan D. Wu, Marco Iacoboni, Martin Monti 2018 Dissociating Language and Thought in Human Reasoning https://doi.org/10.1101/336123 Begrip gaat dus vooraf aan communicatie, wat logisch is. Immers, uitleggen dat de simkaart in de linker lade ligt, heeft voor een luisteraar geen betekenis als deze niet weet wat een simkaart is.
Het analyseren van kennis vanuit taal leidt zelden tot bevredigende antwoorden, omdat taal een vereenvoudiging is van het onderliggende begrip. Woorden verhelderen pas als de onderliggende ideeën al worden begrepen. Woorden vatten concepten samen, maar bieden geen inzicht in de samenstellende elementen. In de leerfasen van Jean Piaget komt het benoemen van begrippen daarom pas op de vierde plaats, na ontdekken, begrijpen en voorspellen. Begrip gaat vooraf aan woordgebruik. Het is lastig om begrip te ontwikkelen op basis van alleen woorden. Is een handleiding ooit volledig duidelijk geweest zonder praktische ervaring met het apparaat? IKEA-handleidingen laten niet voor niets vooral tekeningen zien! Taal vat kennis samen en veronderstelt inzicht in de onderliggende bouwstenen. Zonder deze kennis is taal betekenisloos. Daarom laten we taal voor wat het is: een aanduiding die pas betekenis krijgt nadat we een concept begrijpen. We zien taaltheorie niet als een primaire bron voor kennisverklaring.
Alle zinnen in dit document zijn eenvoudig en toch duizelt het de lezer. De lezer kan de eerste keer geen verband aanbrengen tussen alle zinnen, alinea’s en hoofdstukken, waardoor de diepere betekenis de lezer ontgaat. Pas bij een tweede lezing wordt de volledige strekking van de tekst duidelijk.
Taal compliceert het leren geweldig. Het slaat de fasen ontdekken, begrijpen, voorspellen over door direct te beginnen met het benoemen van beschouwingseenheden. Het veronderstelt dat de lezer hierna de betekenis van de tekst ontdekt, begrijpt en voorspelt, wat aanvankelijk nooit het geval is. Teksten over nieuwe kennis zijn daardoor in het begin ondoorgrondelijk. Pas na extra uitleg krijgen de woorden betekenis en wordt de bedoeling van de schrijver duidelijk. De uitleg onthult de verbanden en de doorslaggevende kenmerken, waardoor de tekst een helder beeld oproept.
Wanneer de schrijver zelf niet helemaal begrijpt waar het over gaat, verandert taal vaak in een puzzeltocht voor de lezers. Auteurs blijven dan hangen in formuleringen op een betekenisloos niveau, zoals: “een concept is een mentale weergave van de betekenis van een taalkundige uitdrukking.” Maar wat betekent dat eigenlijk? Is een weergave van een betekenis een vorm, een tekening, een beeld, of simpelweg wat we zelf denken dat het is? Dergelijke definities verduidelijken niets en bieden geen afbakening. Ze lijken intelligent, maar zijn dat niet. In werkelijkheid verhullen ze het gebrek aan begrip bij de schrijver en bieden de lezers geen houvast.
Een veelgebruikt middel om onvermogen of een gebrek aan nieuws te verhullen, is het gebruik van modewoorden en holle vaktaal.12-2Zie ook The reasons behind management gobbledygook The Economist 31 juli 2021 https://www.economist.com/business/2021/07/31/why-businesses-use-so-much-jargon Wanneer iets moeilijk te omschrijven is en de leidinggevenden het zelf ook niet goed begrijpen, vluchten organisaties vaak in vage, altijd geldige termen. Het bedrijf spreekt dan niet meer over meer verkopen tegen lagere kosten, maar over het vervullen van een essentiële rol in het verbeteren van teamgeest en waardecreatie voor klanten. Dit klinkt indrukwekkend, maar voegt weinig toe. Wie wil er immers niet beter samenwerken, de teamgeest versterken en goede oplossingen bedenken voor klanten? Zulke taal is overbodige opvulling en draagt niet bij aan het behalen van concrete resultaten. Grote visioenen over hoe prachtig de wereld kan zijn, zijn veel eenvoudiger te formuleren dan het concreet uitwerken van de acties die morgen moeten worden uitgevoerd. Praktische actie vereist inzicht dat juist in hogere managementlagen vaak ontbreekt.
Helder taalgebruik is essentieel, omdat het herhaaldelijk gebruik van vage woorden en onduidelijke zinsneden vaak wijst op een gebrek aan heldere gedachtegang bij de spreker. Wie de details echt beheerst, kan deze op een begrijpelijke manier overbrengen. Het gebruik van algemeenheden en holle woorden maskeert niet alleen de onkunde van de spreker, maar vergroot ook de verwarring bij het publiek.
Vorige pagina Volgende pagina Inhoudsopgave